Tá leanaí cleithiúnacha i dteideal de réir dlí tacaíocht chothabhála a fháil óna dtuismitheoirí, bíodh na tuismitheoirí pósta nó neamhphósta.
Tar éis deireadh a chur le caidreamh, d'fhéadfá a bheith i dteideal tacaíocht chothabhála a fháil duit féin. Is féidir leis an tacaíocht airgeadais seo teacht ó chéile reatha nó iar-chéile, ó pháirtí sibhialta nó ó chomhchónaitheoir. Is féidir le tacaíocht chothabhála a bheith i bhfeidhm fiú mura bhfuil aon chaidreamh fisiciúil nó mothúchánach idir na páirtithe.
Mura féidir leis na páirtithe teacht ar chomhaontú maidir le cothabháil, is féidir le ceachtar páirtí iarratas a dhéanamh chun na cúirte ar ordú cothabhála.
Cé atá incháilithe le haghaidh cothabhála?
Ní liosta uileghabhálach í an liosta seo a leanas de na daoine atá incháilithe do thacaíocht chothabhála.
B'fhéidir gur mhaith leat comhairle dlí nó cabhair ó sheirbhísí tacaíochta a fháil chun a fháil amach an gcáilíonn tú.
Leanaí cleithiúnacha
Is leanbh cleithiúnach é leanbh:
- atá faoi bhun 18 mbliana d'aois, nó
- atá os cionn 18 mbliana d'aois agus faoi bhun 23 bliana d'aois ach atá fós in oideachas lánaimseartha nó a bheadh in oideachas lánaimseartha dá ndéanfaí ordú cothabhála chun tacú leis/léi, nó
- d'aois ar bith agus a bhfuil míchumas meabhrach nó coirp air/uirthi sa mhéid nach féidir leis/léi aire a thabhairt dó/di féin.
Tá dualgas saoil ort cothabháil a chur ar fáil nuair nach féidir leis an leanbh sin aire a thabhairt dó/di féin le réasún. Is faoin gcúirt a bheidh sé riachtanais aonair linbh a oibriú amach.
Nóta: is féidir le leanbh fásta idir 18 agus 23 bliain d'aois in oideachas lánaimseartha iarratas a dhéanamh ar chothabháil ar a s(h)on féin
Lánúineacha pósta
Tá tú i dteideal iarratas a dhéanamh ar chothabháil ó do chéile tar éis daoibh scaradh óna chéile. D'fhéadfadh sibh a bheith fós in bhur gcónaí sa teach céanna. D'fhéadfadh sé go bhfuil nó nach bhfuil tús curtha agaibh le himeachtaí colscartha nó idirscartha bhreithiúnaigh go fóill. Braithfidh méid na cothabhála ar chumas na beirte agaibh an chothabháil sin a íoc. I gcásanna áirithe, féadfaidh breitheamh a chinneadh cé hé/hí an féichiúnaí cothabhála agus cé hé/hí an creidiúnaí cothabhála.
- Ní bhraitheann sé ar cibé ar ghníomhaigh tú i ról an tuismitheora.
- I gcúinsí áirithe, d'fhéadfadh go mbeadh ort cothabháil a íoc fiú tar éis colscaradh a fháil.
- Ní stopann oibleagáidí cothabhála do chéile ach amháin ar athphósadh an chéile eile nó ar éag dóibh.
Páirtithe sibhialta
Tá tú incháilithe chun iarratas a dhéanamh ar chothabháil ó do pháirtí sibhialta sa chás go bhfuil sibh tar éis scaradh óna chéile. D'fhéadfadh sibh a bheith fós in bhur gcónaí sa teach céanna. Féadfaidh sé go bhfuil tús curtha agat le himeachtaí maidir le scaoileadh go fóill. Braithfidh méid na cothabhála ar chumas na beirte agaibh an chothabháil sin a íoc. I gcásanna áirithe, féadfaidh breitheamh a chinneadh cé hé/hí an féichiúnaí cothabhála agus cé hé/hí an creidiúnaí cothabhála.
- I gcúinsí áirithe, féadfaidh sé go mbeidh ort cothabháil a íoc tar éis don chúirt an pháirtnéireacht shibhialta a chur ar ceal.
- Ní stopann oibleagáidí cothabhála do pháirtí sibhialta ach amháin ar athphósadh an pháirtí eile nó ar éag dóibh.
Comhchónaitheoirí
Tagraíonn comhchónaitheoir d'aon duine amháin de bheirt daoine fásta (den ghnéas céanna nó den ghnéas eile):
- a bhfuil cónaí orthu mar lánúin i ndlúthchaidreamh tiomanta
- nach bhfuil pósta ná i bpáirtnéireacht shibhialta
- nach bhfuil gaol acu lena chéile ar bhealach a d'fhágfadh nach mbeadh siad incháilithe chun pósadh
Níl gach comhchónaitheoir i dteideal cothabhála.
Chun a bheith i do chomhchónaitheoir cáilithe, ní mór duit:
- a bheith in bhur gcónaí le chéile ar feadh cúig bliana i gcás nach bhfuil aon leanaí ón gcaidreamh, nó ar feadh dhá bhliain i gcás go bhfuil leanaí agaibh le chéile
- a bheith i gcleithiúnas an duine eile ó thaobh airgeadais de chun rialacha na Scéime um Shásamh i leith Lánúineacha in Aontíos a chomhlíonadh
Má tá comhchónaitheoir amháin fós pósta, ní mór dó/di a bheith ina c(h)ónaí ar leithligh óna c(h)éile ar feadh ceithre bliana ar a laghad as na cúig bliana roimhe sin.
Mar chomhchónaitheoir atá ina t(h)uismitheoir ar leanbh cleithiúnach, is féidir leat iarratas a dhéanamh ar chothabháil i leith an linbh sin ó do pháirtí sa chás gur caomhnóir an linbh sin thú.
Ní mór duit iarratais chothabhála a dhéanamh laistigh de dhá bhliain ó dheireadh an chaidrimh sa chás go bhfuil an comhchónaitheoir eile fós beo.
Sa chás go bhfuil an comhchónaitheoir eile tar éis bháis, b'fhéidir gur mhaith leat comhairle dlí a fháil mar tá seans go mbeifeá in ann iarratas a dhéanamh ar sholáthar óna (h)eastát laistigh de 6 mhí ó iarratas probháide.